Lęk pojawia się tam, gdzie czujemy ocenę. A praca i szkoła to miejsca, w których często mierzymy się z cudzym spojrzeniem – ale też własnym.
Mamy okazję zobaczyć, jak wypadają inni, jak radzą sobie z podobnymi zadaniami.
To również miejsca, w których trudno zastosować strategię unikania – nieobecność ma swoje konsekwencje.
Dla wielu nastolatków i dorosłych to szczególnie trudne środowisko. Decyzje edukacyjne i wyniki wpływają na przyszłość, a w pracy dochodzi obawa o stabilność i relacje zawodowe.
To jedyny artykuł na stronie, w którym szczególnie prosimy o odzew. Jeśli coś z tej treści jest Ci bliskie – daj znać. Jeśli czegoś zabrakło – również.
Znajdziesz tu też sekcję dla bliskich oraz nauczycieli:
👉 Zobacz też: art. 0 Bliska osoba zmaga się z lękiem
👉 Zobacz też: art. 19 Jak nauczyciel może wspierać ucznia
👉 Zobacz też: art. 4 Dlaczego nie jesteś sam? Statystyki
Dlaczego właśnie szkoła i praca wywołują napięcie?
Bo to miejsca, gdzie:
-
jesteś porównywana_y z innymi,
-
możesz zostać oceniona_y przez autorytety,
-
presja i konsekwencje są realne,
-
objawy lęku mogą być zauważone – co budzi wstyd,
-
nie możesz się wycofać bez skutków.
Lęk społeczny – jak działa ten cykl? (na podstawie Beck & Clark)
-
Faza oczekiwania – „Zbliża się spotkanie… będzie źle.”
-
Sytuacja społeczna – silne objawy lęku, trudność w skupieniu, myśli typu: „Co oni o mnie pomyślą?”
-
Rozpamiętywanie – „Zabrzmiałem idiotycznie…”, „Widzieli, że się trzęsę.”
To zamknięte koło. Ale można je przerwać.
👉 Zobacz też: art. 14 Czym się różni lęk społeczny od nieśmiałości?
Co możesz zrobić? 13 strategii
a) Zacznij dzień spokojnie
Nie wprowadzaj napięcia od rana. Daj sobie 2 minuty na uważny oddech.
👉 Zobacz też: art. 9 Oddech
b) Zwalczaj perfekcjonizm
Perfekcjonizm to paraliż. Zrób wystarczająco dobrze – i to wystarczy.
c) Rób jedno na raz
Wielozadaniowość tworzy chaos. Jedno zadanie, jeden krok.
d) Ćwicz nieocenianie
Nie oceniaj siebie i innych. To dyscyplina – ale się opłaca.
-
„Dziś nie oceniam.”
-
Każdy ma prawo do błędu.
-
To, że ktoś ma więcej, nie znaczy, że Ty masz mniej.
e) Poznaj swój lęk
Zauważ: kiedy się pojawia, co go wyzwala, co mówi Twój umysł.
Lęk to nie mur – możesz działać z nim.
👉 Zobacz też: art. 5b Lęk – jak to działa
f) Wyjdź z izolacji
Nie chowaj się – ekspozycja przywraca odwagę.
👉 Zobacz też: art. 21 Ekspozycja
g) Rób mikroprzerwy
Gdy lęk rośnie:
-
kilka głębokich oddechów,
-
zjedz coś,
-
unikaj ekranów,
-
przeciągnij się,
-
popatrz w okno, wyjdź na dwór,
-
przeczytaj fragment książki.
h) Ćwicz relaksację i oddech
Nie czekaj, aż będzie źle. Rób to wcześniej.
👉 Zobacz też: art. 16 Relaksacja mięśni
i) Nie umniejszaj sobie
„To nic takiego”, „Udało mi się” – brzmi znajomo? To nie przypadek. To Twoja zasługa.
👉 Zobacz też: art. 34 Budowanie pewności siebie
j) Zwalczaj wewnętrznego krytyka
Nie chodzi o afirmacje, ale o uczciwość wobec siebie:
-
Czyja to była opinia?
-
Czy to w ogóle prawda?
-
Czy powiedział(a)byś to bliskiej osobie?
k) Dbaj o dobre chwile
Nie zakładaj, że będzie źle. Przypominaj sobie: życie zaskakuje – także pozytywnie.
l) Działaj mimo lęku
Lęk nie zniknie całkowicie – ale nie musi Cię zatrzymywać.
👉 Zobacz też: art. 30 Czy lęk da się wyleczyć?
m) Zadbaj o podstawy
Sen. Jedzenie. Przerwy. Ruch. Wytchnienie.
👉 Zobacz też: art. 5a Podstawy podstaw
Podsumowanie
Nie jesteś sam_a w tym, co czujesz.
Lęk w szkole czy pracy to nie znak słabości – to reakcja na stresujące warunki.
Ale to Ty masz wpływ na to, jak sobie z nim poradzisz.
-
Nie próbuj go „kontrolować” – to go wzmacnia.
-
Nie unikaj – działaj małymi krokami.
-
Nie oceniaj – zauważaj i wracaj do faktów.
-
Daj sobie czas – i prawo do własnych emocji.